Chè (Camellia sinensis L.) là một trong những đồ uống phổ biến nhất ở
Việt Nam và trên thế giới do hương vị đặc trưng và các tác dụng sinh học quan
trọng của các hợp chất polyphenol trong lá như chống oxy hóa, kháng khuẩn,
chống viêm, chống dị ứng, chống ung thư. Ngoài ra, lá chè chứa 2 - 5 % cafein - một alcaloid
có tác dụng kích thích thần kinh mà nếu sử dụng thường xuyên và quá mức sẽ gây
nhiều tác dụng bất lợi như kích ứng đường tiêu hóa; hồi hộp, mất ngủ; nhịp tim
nhanh, tăng huyết áp; nguy cơ dị tật thai nhi, sẩy thai và thai chết lưu. Do
đó, việc nghiên cứu các phương pháp loại cafein từ chè để tạo ra các sản phẩm chứa hàm lượng cafein thấp và
tốt cho sức khỏe thu hút được sự quan tâm lớn của các nhà khoa học. Thực tế,
một số công ty trên thế giới sản xuất
được các sản phẩm chè loại cafein (lá chè loại cafein, cao chè loại cafein) bằng
nhiều công nghệ khác nhau. Trong đó, loại cafein từ dịch chiết chè chủ yếu bằng chiết phân bố lỏng lỏng và hấp phụ trên
chất mang. Montmorillonit (MMT) là một loại
khoáng sét thuộc nhóm smectit, có nguồn gốc từ các nham thạch núi lửa, được
khai thác tự nhiên, tinh chế và biến tính phù hợp theo mục đích sử dụng. Về cấu
tạo, MMT có cấu trúc đặc biệt. Những cation đó tạo thành
lớp ion trung tâm và có khả năng trao đổi với các cation vô cơ và hữu cơ, yếu
tố này liên quan đến các tính chất đặc trưng của MMT như tính thân nước, trương
nở và khả năng hấp phụ. Nhờ đó, MMT được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực Y học, Dược phẩm và Thực phẩm. Trong nghiên cứu này, MMT được nghiên cứu về
khả năng loại bỏ chọn lọc cafein từ dịch chiết chè.
Mẫu nghiên cứu: Lá chè xanh tươi được thu mua
tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên tháng 3 năm 2018 và được giám định tên khoa
học tại Bộ môn Thực vật, Trường Đại học Dược Hà Nội
là Camellia sinesis (L.) Kuntze.
Chất chuẩn EGCG và chất hấp phụ: MMT, nhựa macroporous D101, than hoạt.
Phương pháp nghiên cứu
- Chiết xuất và điều chế cao thô
- Bố trí thí nghiệm hấp phụ
- Định lượng cafein và EGCG
Kết quả
Khả năng hấp phụ chọn lọc cafein của MMT 4 cao
hơn than hoạt và nhựa D101. Với dịch chiết chè có nồng 10 mg/mL (nồng độ cafein 0,5 mg/mL),
pH 4 (điều chỉnh bằng acid citric), thêm 3,5 %
(kl/tt) MMT 4 và hấp phụ trong 60 phút ở 15 – 25 oC giúp loại bỏ 99 %
lượng cafein đồng thời giữ lại 90 % lượng EGCG, tỷ lệ EGCG/cafein trong cao tăng
gấp gần 40 lần. Kết quả này cho thấy MMT là chất hấp phụ tiềm năng trong điều
chế các sản phẩm chè có
hàm lượng cafein thấp.
|